Năm 1911, Frederick Taylor đã viết cuốn sách mang tính bước ngoặt “Những nguyên lý quản lý theo khoa học” (Principles of Scientific Management). Nó tác động mạnh mẽ đến các công ty công nghiệp mới trỗi dậy của thế kỷ 20 đến mức mang lại cho Taylor danh hiệu “cha đẻ của quản lý theo khoa học”. Nguyên lý chính ở đây là chúng ta nên lên kế hoạch công việc cẩn thận và chia nó thành những nhiệm vụ riêng rẽ. Ý tưởng ở đây là các nhà quản lý có thể phân tích các nhiệm vụ của việc sản xuất – ví dụ, thông qua các nghiên cứu về thời gian và chuyển động để xác định cách nhanh nhất và hiệu quả về mặt chi phí nhất để hoàn thành chúng. Sau đó, nhiệm vụ của nhà quản lý là đảm bảo công việc được chuẩn hóa ở mức tốt nhất có thể và công nhân luôn tuân theo quy trình đã được quy định. Những nguyên lý này hình thành nên những nền tảng: sự chuyên môn hóa công việc, sự chuẩn hóa công việc, trách nhiệm giải trình và sự phân công lao động đã nhanh chóng lan tỏa khắp nền công nghiệp Mỹ. Các ý tưởng của Taylor đã đơn giản hóa một cách đáng kể việc quản lý những việc phức tạp của các tập đoàn công nghiệp mới, khi nó được áp dụng một cách hiệu quả nó có một tác động tích cực mạnh mẽ đến hiệu suất của các công ty lớn thời bấy giờ.

Ngày nay, người ta đã đánh giá lại, mặc dù các nguyên lý của Taylor đã làm được rất nhiều điều kỳ diệu, nó tồn tại một vấn đề: chúng không thích hợp cho công tác quản lý đổi mới sáng tạo. Các nguyên lý của Taylor có ích cho việc thực thi hiệu quả công việc để giữ chân một khách hàng, nhưng lại vô cùng kém hiệu quả trong việc tạo ra một khách hàng (mà theo Peter Drucker đây mới là mục tiêu trọng tâm của kinh doanh và là định hướng tập trung rõ ràng của các công ty khởi nghiệp). Các nguyên lý của Taylor biến các cá nhân thành những nhà quản lý thực thi công việc giỏi nhưng lại là những nhà sáng tạo tồi.

Bản chất của vấn đề nằm ở chỗ, các ý tưởng của Taylor là phương thức tiếp cận sai lầm khi bạn đang cố gắng giải quyết các vấn đề có mức độ không chắc chắn cao, kiểu vấn đề mà một doanh nghiệp hoặc công ty khởi nghiệp phải đối mặt ở các giai đoạn khởi đầu và phát triển đường cong hình chữ S (đường cong mô tả mối liên quan giữa sự tăng trưởng ổn định của sản phẩm/doanh thu theo thời gian). Ngày nay, sự không chắc chắn ngày càng tăng cao, người ta đã chứng minh được rất nhiều sự kiện ngẫu nhiên mà ảnh hưởng sâu rộng đến xã hội loài người là hoàn toàn không dự đoán được như thành công rực rỡ của Google, sự kiện thảm họa kép Động đất – Sóng thần ở Nhật Bản 3/11, sự kiện vương quốc Anh rời khỏi liên minh châu Âu hay gần đây nhất là đại dịch cúm Covid 19 – đó là những sự kiện Thiên Nga Đen. Sự không chắc chắn còn được tăng tốc lên rất nhiều lần trong kỷ nguyên số, một thế giới siêu liên kết và ngày càng bùng nổ về quy mô sản sinh ra dữ liệu tương tác.

Trong kỷ nguyên [Không chắc chắn]x[Số], thực tế điều hành mọi doanh nghiệp đều không sớm thì muộn phải tuân theo những nguyên tắc mới hướng tới việc không ngừng giả định, kiểm chứng và thử sai, thúc đẩy đổi mới sáng tạo hoặc sẽ bị đào thải. Các nguyên lý mới này, biến doanh nghiệp thành các nhóm nhỏ, tự quản, liên chức năng đủ để thực hiện một nhiệm vụ kinh doanh hoàn chỉnh, không ngừng đổi mới sáng tạo như một mạng lưới khởi nghiệp liên kết chặt chẽ với nhau trong doanh nghiệp. Những doanh nghiệp này, đòi hỏi những vai trò mới hơn từ nhà lãnh đạo đảm bảo rằng phương pháp đổi mới sáng tạo sẽ được kết hợp vào các quy trình của công ty cũng như hành vi hàng ngày của nhân viên. Những vai trò chính đó bao gồm:

– Lãnh đạo là người thử nghiệm chính, không phải là người ra quyết định chính, điều này rất khác với lãnh đạo truyền thống, nhà lãnh đạo phân tích thông tin và đưa ra quyết định, tức cố gắng dự đoán tương lai trong điều kiện thông tin đầy đủ.

– Lãnh đạo là người đặt ra thách thức lớn, nó không còn là những mục tiêu tăng 5% năng suất mà phải là tạo ra những động lực tăng trưởng mới

– Nhà lãnh đạo phải xây dựng chuyên môn sâu và rộng về phương pháp sáng tạo

– Cuối cùng, Nhà lãnh đạo phải loại bỏ các rào cản cản trở sự thay đổi và cài đặt những hệ thống hỗ trợ cho các cuộc thí nghiệm nhanh vốn cần thiết cho việc kiểm tra các giả định của nhóm như là những tế bào trong mạng lưới khởi nghiệp doanh nghiệp.

Trong kỷ nguyên [Không chắc chắn]x[Số], nhà lãnh đạo là người phải đảm bảo doanh nghiệp mình không bị cô lập trong không gian số đang ngày càng liên kết và phát triển bùng nổ.